Żywienie mineralne roślin, mineralne odżywianie roślin, gospodarka składnikami mineralnymi to proces pobierania przez roślinę związków nieorganicznych z roztworu glebowego, powietrza lub środowiska wodnego. W organizmach roślinnych stwierdzono występowanie około 50 różnych pierwiastków, jednak tylko 13 (azot, potas, wapń, magnez, fosfor, siarka, chlor, żelazo, miedź, bor, cynk, mangan, molibden) uznaje się za niezbędne dla ich życia. Kryterium uznania za niezbędny jest powstawanie zaburzeń w procesach życiowych w sytuacji, gdy badany pierwiastek zostanie usunięty ze środowiska organizmu. Oprócz 13 niezbędnych pierwiastków w organizmie rośliny mogą występować także takie, których obecność może pozytywnie wpływać na jego działanie. Jest to grupa pierwiastków korzystnych dla roślin.
Pierwiastki występujące w ilościach powyżej 0,1% suchej masy określane są jako makroelementy. Zalicza się do nich azot, potas, wapń, magnez, fosfor i siarka. Niezbędne pierwiastki występujące w ilościach poniżej 0,1% suchej masy nazywane są mikroelementami. Do tej grupy należą: chlor, żelazo, miedź, bor, cynk, mangan, molibden, nikiel. Do pierwiastków korzystnych zaliczane są: sód, krzem, kobalt, glin i wanad. Klasyfikowanie pierwiastków do poszczególnych grup nie jest jednoznaczne i mogą występować różnice w ujęciach poszczególnych autorów; do mikroelementów bywają zaliczane jod i kobalt, a do makroelementów – krzem. Poza pierwiastkami pobieranymi z gleby w postaci jonów w organizmach roślinnych występują w znacznych ilościach pierwiastki pobierane jako woda i dwutlenek węgla. Są to: węgiel, wodór, tlen.
Wiedza o zapotrzebowaniu i wykorzystaniu poszczególnych pierwiastków wykorzystywana jest w tradycyjnym rolnictwie oraz w uprawach hydroponicznych i aeroponicznych. Najczęściej opisywane są objawy drastycznych niedoborów, obserwowane u roślin rosnących w uprawach hydroponicznych w sytuacji, gdy jeden ze składników mineralnych wyczerpie się. W przypadku roślin rosnących w glebie, występować mogą przewlekłe niedobory o objawach mało specyficznych. Zwykle jest to zahamowanie wzrostu i żółknięcie liści.
Większość roślin lądowych zwiększa możliwości pobierania soli mineralnych wchodząc w mikoryzę. Szacuje się, że rośliny mikorytyczne to około 80% gatunków występujących na lądach. Dominującym typem mikoryzy jest mikoryza arbuskularna. Grzyby dostarczają do korzeni roślin zarówno makroelementy (głównie związki azotu i fosforu), jak i mikroelementy (np. cynk i miedź). Grzybnia może łączyć wiele roślin tworząc sieć mikoryzową zapewniająca wspólną gospodarkę mineralną wielu roślinom.
