Materia organiczna w glebie
Materia organiczna w glebie to organiczna część gleby składająca się z resztek roślinnych i zwierzęcych (w różnym stadium rozkładu), humusu glebowego (kwasów humusowych i humin) oraz organicznych produktów działalności życiowej organizmów glebowych, tzw. nieswoistych substancji organicznych. Co do zasady zazwyczaj do glebowej materii organicznej nie zalicza się żywych organizmów, lecz w praktyce nigdy nie da się ich całkowicie wydzielić.
W terminologii i podziale glebowej materii organicznej panuje pewien chaos pojęciowy. Różni autorzy używają różnych nazw i nieraz nieco inaczej je definiują. W literaturze oprócz pojęcia glebowa materia organiczna w podobnym znaczeniu występują np. glebowe substancje organiczne, glebowy materiał organiczny, glebowe związki organiczne, a także w węższym znaczeniu substancje humusowe, związki humusowe, związki próchniczne, glebowe substancje próchniczne itp.
Na glebową materię organiczną (materię organiczną gleb) składają się:
nieswoiste (niespecyficzne) substancje organiczne (próchniczne) – są to związki o zdefiniowanej strukturze, identyczne jak występujące w żywych organizmach (gł: bakteriiach, grzybach, promieniowcach, mezofaunie glebowej) i produkty ich metabolizmu: białka, aminokwasy, węglowodany, lignina, tłuszcze, woski, alkohole, kwasy alifatyczne, enzymy, garbniki itp. Stanowią one ok. 10-15% glebowej materii organicznej;
świeże oraz znajdujące się w różnym stadium rozkładu resztki roślinne i zwierzęce (prehumus) – posiadają widoczne jeszcze ślady pierwotnych struktur komórkowych i tkankowych;
swoiste (właściwe) substancje próchniczne (organiczne, humusowe) – humus glebowy – są to ciemne, bezpostaciowe, polidysperyjne i poligenetyczne produkty zaawansowanego przetworzenia (humifikacji) szczątków roślinnych, mikrobiologicznych i zwierzęcych oraz ich połączenia z mineralnymi komponentami gleby. Są to wysokocząsteczkowe związki które można wyekstrahować 0,1 M roztworem NaOH. Dzieli się je na kwasy fulwowe, kwasy huminowe i huminy.
niektórzy badacze do materii organicznej gleb zaliczają również żywe organizmy i ich części żyjące w glebie (biomasę, edafon) – wtedy całość martwej materii organicznej jest definiowana jako substancja organiczna gleby.
