Dziewanna kutnerowata – gatunek rośliny z rodziny trędownikowatych. Wysoka roślina zielna o pojedynczej łodydze. Cała jest gęsto owłosiona żółtawym kutnerem. W pierwszym roku wegetacji tworzy przy ziemi różyczkę liści, a dopiero w drugim roku wyrasta łodyga z kwiatostanem. Roślina dwuletnia, hemikryptofit. Kwitnie od lipca do września. Słupek i pręciki dojrzewają równocześnie. Kwiaty bez miodników, samopylne. Występuje w Europie Południowej i Środkowej oraz na części obszaru Azji. W Polsce średnio pospolita na całym niżu, na pogórzu rzadsza. Status gatunku we florze Polski: gatunek rodzimy.
Roślina lecznicza
Surowiec zielarski: Kwiat dziewanny syn. korona dziewanny. Równocennego surowca dostarczają trzy gatunki: dziewanna kutnerowata, drobnokwiatowa oraz wielkokwiatowa. Kwiaty barwy od jasnożółtej do brunatnej i średnicy od 20 do 30mm. Istotnymi składnikami surowca są śluzy, ponadto saponiny m.in. werbaskosaponina, irydoidy: aukubina, flawonoidy, barwniki karotenowe: ß–karoten, ß–krocetyna i ksantofile, ślady olejku lotnego i kwasu jabłkowego oraz do 6% soli mineralnych. Spośród składników obojętnych zwraca uwagę znaczna zawartość sacharozy i innych cukrów.
Działanie: Wodne wyciągi surowca mają zastosowanie głównie wykrztuśne. Działają również przeciwzapalnie na błony śluzowe jamy ustnej, gardła, oskrzeli, przełyku, żołądka i jelit, a także dróg moczowych łącznie z pęcherzem. Doustnie podawane wyciągi z dziewanny mają nieznaczne działanie moczopędne i napotne. Stosowane zewnętrznie na skórę kwiaty działają odmiękczająco, gojąco i przeciwzapalnie. Stwierdzono działanie surowca przeciw wirusom grypy A2 i B.
Zbiór i suszenie: Do celów leczniczych zbiera się ze stanu naturalnego, rzadziej z upraw, w drugim roku wegetacji rośliny korony kwiatowe z przyrośniętymi do niej pręcikami, gdy kwiaty są już całkowicie rozwinięte.
