Bukwica zwyczajna, bukwica lekarska, czyściec – gatunek rośliny z rodziny jasnotowatych. Występuje w Afryce Północnej, w całej niemal Europie oraz na obszarach Azji o umiarkowanym klimacie. W Polsce jest średnio pospolity.
Znajduje zastosowanie jako roślina lecznicza.Surowiec zielarski Liście, ziele Herba Betonicae (cała roślina), pozyskiwane w początkowym okresie kwitnienia. Zawiera m.in.: gorycze, garbniki, aminy, cholinę, śluz, olejek eteryczny, alkaloidy, glikozydy oraz sole mineralne.
Działanie: Działa bakteriobójczo i przeciwzapalnie, przeciwkrwotocznie, przeciwbiegunkowo, ściągająco i odtruwająco. Odwar z ziela ma działanie ściągające i pobudzające wydzielanie soków trawiennych i jest stosowany doustnie jako pomocniczy w leczeniu niestrawności, bólów brzucha, zatruć pokarmowych, wzdęć oraz lekkich biegunek i słabych krwawień jelitowych.
Stosowany także w nieżytach układu oddechowego lub jamy ustnej i gardła, chrypce, nadmiernej potliwości ciała i nóg, bezsenności, bólach głowy i dolegliwościach wątroby.
Zewnętrznie stosowany również do przemywania i okładów po zadrapaniach i otarciach skóry, przy wypryskach, owrzodzeniach, trudno gojących się ranach oraz egzemach.
Dawkowanie Odwar do stosowania wewnętrznego: 1/2 łyżki suszonego ziela (około 1,5 g) zalać 1/2 szklanki zimnej wody, gotować pod przykryciem 5 minut, odstawić na 10 minut i przecedzić, ciepły odwar pić raz dziennie, na 1 godzinę przed posiłkiem. Do zastosowań zewnętrznych przygotować okład z ligniny lub waty nasączony odwarem z 2 łyżek ziela, przyłożyć do chorej powierzchni skóry i trzymać przez co najmniej 15–20 minut. Zewnętrznie odwar z ziela można stosować jako dodatek do kąpieli, które mają wówczas działanie antyseptyczne, przeciwzapalne i regenerujące tkankę skóry.
